briefroman

Het sentimentalisme in de 18e eeuw (Verlichting) / Literatuurgeschiedenis

| vlogboek

Pak je zakdoek er maar bij. In deze video bespreekt Jörgen het sentimentalisme in de achttiende eeuw, een gevoelsexplosie binnen de Nederlandse literatuur. Deze literaire stroming werd in Nederland aangevoerd door Rhijnvis Feith die met zijn boek Julia een sentimentele roman schreef die ‘niet voor de achtiende eeuw’ geschikt was. De romans en hun pathetische stijl vol uitroeptekens en gedachtestreepjes werden dan ook niet door iedereen serieus genomen.

Geciteerde bronnen:
Rhijnvis Feith – Julia (1783) https://dbnl.org/tekst/feit007juli01_01/
Elisabeth Maria Post – Het land, in brieven (1788) https://dbnl.org/tekst/post003land02_01/

Ook genoemd:
Arend Fokke Simonsz. – De moderne Helicon (1792)
Jacobus Bellamy – Fragment van eene sentimentele Historie
Jacobus Bellamy – Eenige reisfragmenten en anecdotes
Johann Wolfgang von Goethe – Die Leiden des jungen Werthers (1774)
Rhijnvis Feith – Ferdinand en Constantia (1785)
Jacob Eduard de Witte jr. – Cephalide (1786)
Maria van Zuylekom – Ismene en Selinde (1792)
Cornelia Lubertina van der Weyde – Henry en Louize (1794)

Meer lezen / bronnen:
J.J. Kloek en A.N. Paasman (1982), ‘Inleiding’, in: Rhijnvis Feith – Julia, Den Haag: Martinus Nijhoff.
Inger Leemans & Gert-Jan Johannes (2017), Worm en donder, Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam.
Bert Paasman (1987), ‘Nawoord’, in: Elisabeth Maria Post – Het land, in brieven, Amsterdam: Em. Querido’s.
Johanna Stouten (1993), ‘1778: Laurence Stern, A sentimental journey in het Nederlands vertaald; alleen voor gevoelige zielen’, in: Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Groningen: Nijhoff.

De Nederlandse briefroman in de 18e eeuw (Verlichting) / Literatuurgeschiedenis

| vlogboek

In deze video bespreekt Jörgen aan de hand van Sara Burgerhart, de eerste Nederlandse briefroman, de literaire kenmerken van dit vernieuwende genre uit de achttiende eeuw. Het bood een vertelvorm die de lezer inzicht bood in de mens en daardoor ook geschikt was voor het beschavingsideaal van de verlichting.

Geciteerde bronnen:
Justus van Effen – De Hollandsche Spectator
Anoniem – Het wonderlyk leven, en de oorlogs-daden, van de kloekmoedige land en zee-heldin
Betje Wolff & Aagje Deken – Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

Ook genoemd:
Samuel Richardson – Pamela, of de beloonde deugd
Henry Fielding – An apology for the life of Mrs. Shamela Andrews
Gerard Reve – Op weg naar het einde
Nicolien Mizee – De kennismaking. Faxen aan Ger
Hanna Bervoets – Lieve Céline
Betje Wolff & Aagje Deken – Historie van den heer Willem Leevend
Betje Wolff & Aagje Deken – Historie van mejuffrouw Cornelia Wildschut
Margareta Cambon-Van der Werken – De kleine Grandisson, of de gehoorzaame zoon

Meer lezen / bronnen:
W. van den Berg (1993), ‘1 oktober 1782: Wolff en Deken publiceren hun eerste briefroman’, in: Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Groningen: Nijhoff.
Inger Leemans & Gert-Jan Johannes (2017), Worm en donder, Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam.
Marleen de Vries, Karel Bostoen & Lia van Gemert (2012), Sara B. , een rebelse vrouw uit de Verlichting, Tekst in context 10, Amsterdam University Press

Het probleem met de smartphone in literatuur

| vlogboek

In deze video bespreekt Jörgen de problematiek rond de smartphone bij het schrijven van verhalen.

Over hoe verhalen iets zeggen over hoe wij de werkelijkheid zien, de desinteresse voor het toiletbezoek, brieven en appberichten als taalhandeling, interactieve verhalen en de onmogelijke weergave van een groepschat.

De volgende boeken komen langs:
Betje Wolff & Aagje Deken – Sara Burgerhart
Tonke Dragt – De brief voor de koning
Louis Couperus – Eline Vere
Stefan Brijs – Post voor mevrouw Bromley
Krystal Sutherland – Sterrenstof
Tjibbe Veldkamp – Katvis
John Green – Schildpadden tot het oneindige
Lee Child – Persoonlijk
Anna Woltz – Alaska
Jeff Strand – Geen beste dag voor voodoo

Voor meer informatie over de taalhandelingstheorie kun je dit videocollege van Jan Renkema bekijken: http://www.janrenkema.nl/videocolleges.php?college=3&deel=3